Przed ponad 100 laty wyizolowano bardzo odporny wirus myksomatozy z rodziny Poxviridae, z rodzaju Leporipoxvirus, wywołujący myksomatozę królików.
Za rozszerzenie wirusa w Europie jest odpowiedzialny francuski mikrobiolog prof. P.F. Armand Delille, który chcąc zredukować populację dzikich królików na swojej działce zaraził wirusem dwa króliki. Choroba jednak w ciągu czterech miesięcy rozprzestrzeniła się na odległość 50 km i miała dla populacji królików dzikich i domowych katastrofalne skutki, ponieważ objęła swym zasięgiem całą Europę.
Choroba stanowi duży problem, zwłaszcza w sytuacji namnożenia się wektorów (przenosicieli) wirusa - komarów w populacji dzikich królików, lub pchły króliczej. Myksomatoza szerzy się także bezpośrednio między królikami, drogą powietrzną z kurzem, oraz pośrednio też poprzez pomoce hodowlane.
Po upływie okresu inkubacji, który wynosi 2-10 dni, pojawia się obrzęk powiek, wyciek surowiczy z oczu, zaczerwienienie spojówek, gorączka i apatia. Później wyciek surowiczy przekształca się w wyciek ropny, pojawiają się obrzęki kończyn, w obrębie nosa, twarzy, małżowin usznych i narządów płciowych. Królik zdycha zazwyczaj po 48 godzinach od zakażenia.
Forma przewlekła charakteryzuje się powstawaniem galaretowatych obrzęków, jest rzadziej spotykana, króliki chudną, są odwodnione, mają problemy z oddychaniem i padają w okresie do dwóch tygodni.
U dużego procenta zarażonych zwierząt występuje również ropne zapalenie płuc, spowodowane wtórną infekcją bakteryjną.
Znana jest również forma myksomatozy bez obrzęków, której towarzyszy zapalenie płuc wywołane szczepem wirusa z tropizmem do tkanki płucnej.
Leczenie i profilaktyka:
Specyficzne leczenie nie istnieje. Skutecznym sposobem zapobiegania infekcji jest wczesne i systematyczne szczepienie królików. Idealne jest szczepienie całych hodowli królików i jednocześnie podjęcie właściwych kroków zoohigienicznych takich jak: co najmniej dwutygodniowa kwarantanna nowych zwierząt, zastosowanie gęstej plecionki i sieci ochronnych, ograniczających poruszanie się owadów kłujących i umożliwiających kontrolowanie ektopasożytów, optymalne odżywianie i konsekwentna dezynfekcja. Populacja dzikich królików, która opiera się wirusowi i jest odporna, może się stać rezerwuarem infekcji dla królików domowych.
Skuteczną ochroną królików przeciwko myksomatozie jest szczepienie.
POMÓR KRÓLIKÓW:
Pomór królików, bardzo zaraźliwa choroba wirusowa, został po raz pierwszy potwierdzony w latach 80. W 1984 roku pojawiła się epidemia pomoru w Chinach i w ciągu 10 miesięcy spowodowała śmierć ponad 14 milionów królików domowych. Chorobę wywołuje Lagovirus z rodziny Caliciviridae. Rozprzestrzenia się za pośrednictwem bezpośredniego kontaktu i pośrednio poprzez narzędzia hodowlane, wodę i pasze, wektorem są także owady. Źródłem wirusa są wydzieliny z nosa i ust, wyciek z oka i wydzieliny z dróg oddechowych. Zachorowalność wynosi 30-100%, śmiertelność osiąga 40-100%.
Młode króliki są odporne na infekcję, prawdopodobnie dzięki przeciwciałom matczynym. Zazwyczaj chorują osobniki od ósmego tygodnia życia. W przypadku infekcji ostrej królik ginie do 36 godzin prawie bez objawów lub pojawia się gorączka. Ostrej formie choroby towarzyszą objawy neurologiczne, takie jak: opistotonus (wykrzywienie głowy do tyłu), nieskoordynowane ruchy, konwulsje i zmiany zachowania, później pojawiają się problemy oddechowe, sinica i krwawienie z nosa. U zwierząt, które przeżyją to stadium rozwijają się objawy żółtaczki. Zwierzęta chudną i giną dopiero po kilku tygodniach.
Leczenie i profilaktyka:
Nie istnieje specyficzne leczenie. W przypadku epidemii pomoru królików należy ściśle przestrzegać środków kwarantanny, króliki chore lub podejrzane o chorobę należy uśpić, a zwłoki unieszkodliwić. Po zlikwidowaniu ogniska trzeba przeprowadzić dokładną dezynfekcję klatek i pomieszczeń. Tak samo jak w przypadku myksomatozy, na obszarach gdzie żyje populacja dzikich królików, przestrzeganie zaleceń profilaktycznych jest bardzo trudne i praktycznie niemożliwe. Jedyną skuteczną i pewną prewencją jest szczepienie królików przeciwko pomorowi.