ZACHOWANIE MATCZYNE

Zachowanie się przed i po porodzie

Ciąża u suki i kotki trwa około 60 dni. z wahaniami kilku dni. Należy zanotować, kiedy samica była kryta lub kiedy skończył się okres rujowy, wtedy będzie łatwiej przewidzieć termin porodu.

W większości przypadków kotka wybiera własne gniazdo i zignoruje inne przygotowane przez właścicieli. Najczęściej będzie to spokojny, ciemny róg w pokoju lub pod łóżkiem. Podczas porodu kotka jest często niespokojna i może ignorować nowo narodzone kocięta zlizując tylko łożysko i przerywając pępowinę każdego noworodka. Zmęczona wysiłkiem porodowym może zachowywać się obojętnie, może nawet przydeptywać kocięta.

Przerwy między narodzinami kociąt mogą trwać nawet do 1 godziny, ale zwykle są krótsze. Należy skontaktować się z lekarzem weterynarii natychmiast jeżeli istnieje obawa, że poród nie przebiega prawidłowo. Jeżeli matka cały czas miauczy lub wydaje się, że kocięta zatrzymały się dłużej niż 15-20 minut, gdy żaden płód nie został wydalony po 3 godzinach oraz gdy skurcze u matki są bezskuteczne, nie powodują urodzenia noworodka w ciągu pół godziny, należy wezwać lekarza weterynarii. Jeżeli po porodzie matka obficie krwawi, jest mocno zdenerwowana, ciężko oddycha, wymiotuje lub wykazuje drżenia mięśniowe, powinna być bezzwłocznie zbadana. Jeżeli noworodki miauczą, mimo prób opiekowania się nimi, lub jeżeli gruczoł mlekowy jest gorący i bolesny przy dotyku, kotka jest prawdopodobnie chora. Po urodzeniu ostatniego z potomstwa większość kotek zaczyna opiekować się kociętami.

Aby się napić, kocięta umieszczają się przy sutku podciągając się przednimi nogami i odpychając tylnymi oraz kręcąc głową z boku na bok. Wytwarzanie mleka stymulowane jest przez rytmiczny masaż przednimi kończynami kociąt. Taka ugniatająca czynność występuje u dorosłych kotów i jest wyrazem zadowolenia.

Podobnie jak kotki, suki zwracają mało uwagi na swoje potomstwo, aż do urodzenia ostatniego szczenięcia. Młode rodzą się w odstępach 30 minut, ale przerwy mogą trwać do 2-3 godzin. Niepotrzebne przeszkadzanie suce w tym czasie może przerwać poród i należy tego unikać. Szczenięta stymulują wypływ mleka wciskając pyszczki w okolicę otaczającą sutek.

Przez pierwsze kilka tygodni suki i kotki liżą okolice odbytu i narządów rozrodczych każdemu szczenięciu i kocięciu, stymulując wydalanie moczu i kału. U osieroconych szczeniąt i kociąt taka symulacja musi być wykonywana przez osoby opiekujące się nimi. Należy zapytać lekarza weterynarii, jakie są szczególne potrzeby nowo narodzonych zwierząt. Matka normalnie zjada wydaliny noworodków, żeby utrzymać gniazdo w czystości. Szczenięta i młode psy mogą zacząć zjadać swój kał, jeżeli nie zostanie usunięty przez właściciela.

Odrzucanie potomstwa

Nie wszystkie samice są instynktownie dobrymi matkami. Może się zdarzyć, że będzie potrzebna Państwa pomoc przy porodzie i odchowaniu potomstwa. Matki, które pierwszy raz rodzą mogą być nieporadne. Samica, która wygląda na obojętną, pobudzoną lub niepewną siebie, powinna być zbadana przez lekarza weterynarii w celu wykluczenia możliwości zakażenia lub innych powikłań ciąży i porodu.

Matki, które zdecydowanie odrzucają potomstwo, powinny być oddzielone od niego, żeby zapobiec niedożywieniu lub urazom młodych. Matki początkowo mogą odmawiać przyjmowania pokarmu, ale świeżą wodę należy trzymać w pobliżu. Nie należy tłoczyć się wokół zwierzęcia w czasie porodu ani nie zakłócać jego spokoju przez osoby odwiedzające. Uspokajająca i dodająca pewności siebie obecność znanego zwierzęciu opiekuna może działać korzystnie, ale dla większości zwierząt nie jest to konieczne.

Zarówno suki jak i kotki potrzebują więcej czasu, żeby przywiązać się do swoich młodych, jeżeli poród nastąpił przez cesarskie cięcie. Po takiej operacji matka oddzielona jest od potomstwa do czasu, aż w pełni wybudzi się z narkozy. Jeżeli ma dużo mleka, pierwsze porcje (siara) zbiera się i kroplomierzem podaje potomstwu, żeby dostarczyć im przeciwciała dla ochrony przed chorobami.

Czasem matka może rozmyślnie zaniedbywać swoje potomstwo. Takie odrzucenie najczęściej dotyczy noworodków, które są chore. Takiego noworodka powinien zobaczyć lekarz weterynarii, aby go leczyć lub humanitarnie uśpić. Małe, niezbyt wyrośnięte noworodki są bardziej skłonne do zachorowań lub wystąpienia problemów behawioralnych w ich dorosłym życiu, ale jeżeli właściwie się je odżywi, mogą wkrótce być takie same lub większe niż ich rodzeństwo. Może nie być z nimi żadnych problemów, jeżeli trafią do doświadczonego właściciela.

Obrona młodych

Samice psów i kotów mogą stać się agresywne wobec innych zwierząt i ludzi, których traktują jako zagrożenie dla swojego potomstwa. Obronna agresja matczyna może być najbardziej intensywna, gdy potomstwo jest nowo narodzone i najbardziej bezbronne, a zmniejsza się w miarę zbliżania się okresu odsądzania. Częściowo agresja ta może być związana ze zmęczeniem, podrażnieniem i niepokojem spowodowanymi obciążeniem porodem i laktacją. Wahania stężenia hormonów mogą także powodować zmiany temperamentu.

Suka może być bardzo łagodna wobec znanych jej osób. ale nie tolerować osób nieznanych. Agresja matczyna jest ostrzeżeniem, którego nie należy ignorować ani lekceważyć. Jeżeli zwierzę nie jest na smyczy, atak będzie szybki oraz intensywny.

Szczeniaki, które opuściły gniazdo, z powrotem nie są przynoszone. Zamiast tego suka liże głowę szczenięcia, żeby zachęcić go aby podążał za nią do gniazda. Kotka przynosi swoje kocięta do gniazda, przenosi je łapiąc za kark lub łagodnie trzymając głowę kocięcia w jamie ustnej.

Agresja skierowana przeciw własnemu potomstwu

Agresja suki lub kotki wobec własnego potomstwa może być zamierzona jak również niezamierzona. Podczas przegryzania sznura pępowinowego lub wylizywania każdego noworodka, niektóre samice powodują uraz ściany brzucha. Zbyt zdenerwowana matka czyści się intensywnie i zbyt długo uniemożliwia nakarmienie noworodków. Mogą one umrzeć z powodu braku pokarmu i oziębienia organizmu.

Niektóre kocięta lub szczenięta mogą być przypadkowo przygniecione przez matki. Kanibalizm występuje zarówno u psów jak i kotów, ale niezbyt często. Matkę, która zjadła własne potomstwo należy wyłączyć z rozrodu.

Samce psów i kotów przebywające w pobliżu młodego potomstwa powinny pozostawać pod nadzorem. Nie rozpoznają one swojego potomstwa i nie biorą udziału w opiece nad nim. Samce są zagrożeniem dla młodych i wiele samic chroni swoje potomstwo przed takim zagrożeniem. Szczególnie niekastrowane kocury mogą być prawdziwym zagrożeniem. Kocury często zabijają młode kocięta.

Ciąża rzekoma

Nieciężarne samice psów często wykazują fizyczne i behawioralne objawy podobne do ciąży. Nie zdarza się to często u samic kotów.

Brzuch może być trochę powiększony, a mleko może wypływać z gruczołu mlekowego. Stan taki związany jest z zaburzeniami hormonalnymi i nieprawidłowym działaniem jajników, ale może także wystąpić u wysterylizowanych samic. Objawy ciąży rzekomej mogą być nieznaczne i niezauważalne przez właściciela.

Suka może ukierunkować swój instynkt macierzyński na zabawki lub inne przedmioty, prawdopodobnie jako substytut potomstwa, nosząc je do gniazda, które sobie przygotowała. W czasie tego okresu łatwiej można wywołać agresję, być może z powodu zaburzeń hormonalnych, chociaż inne czynniki z pewnością też odgrywają jakąś rolę.

Ciąża rzekoma może ustąpić bez leczenia, ale często ponownie pojawia się w następnym cyklu rojowym oraz dość powszechnie występują powikłania. Leczenie może ale nie musi na pewien czas spowodować ustąpienie objawów ciąży rzekomej. Nasilone objawy ciąży rzekomej uzasadniają sterylizację, jeżeli zwierzę nie ma szczególnej wartości hodowlanej.